Om de impact van het verkeer van landbouwmachines op uw akker te bepalen en eventueel het type en de druk van uw tractorbanden aan te passen, kunnen eenvoudige waarnemingen helpen om de mate van bodemverdichting vast te stellen.
De bodem is een complex mengsel van vaste bestanddelen (minerale en organische stoffen), water, lucht en levende organismen.
De vaste bestanddelen zijn aggregaten van verschillende vorm en grootte die, onder invloed van de druk die wordt uitgeoefend wanneer uw trekker over de grond rijdt, naar elkaar toe bewegen. De verdeling van deze aggregaten bepaalt de bodemstructuur. Een goede bodemstructuur is essentieel voor de plantengroei.
Het opbrengstverlies door verdichting bedraagt zo’n 20% en kan in sommige gevallen wel oplopen tot 50%.
De bodemstructuur is gunstig wanneer deze klonterig is, d.w.z. met afgeronde en onregelmatig gevormde aggregaten die van elkaar verschillen.
Grond met een klonterige structuur
De poreuze structuur vergemakkelijkt de wortelontwikkeling en zorgt voor voldoende wateropslag en een goede beluchting van de bodem, wat de biologische activiteit bevordert.
Niet alle bodems zijn in gelijke mate onderhevig aan verdichting doordat er herhaaldelijk tractorbanden overheen gaan. De samenstelling van de bodem, d.w.z. de verdeling van de vaste bestanddelen (relatieve verhouding zand, slib en klei), is daarbij een bepalende factor.
U kunt de mate van verdichting zelf beoordelen door de structuur van de bodem te bepalen. U neemt gewoon met een spade wat kluiten grond, breekt ze open en bekijkt de grootte en vorm van de aggregaten. Dit kan ook door middel van een bodemprofiel (een in het perceel gegraven kuil van ongeveer 70 cm diep).
Een andere eenvoudige manier is het meten van de indringingsweerstand met een penetrometer. Dit apparaat meet de kracht die nodig is om een staaf in de grond te drijven. Hoe groter de kracht die daarvoor nodig is, hoe compacter de grond is.
Deze metingen moeten bij voorkeur in het voorjaar en in droge omstandigheden worden uitgevoerd, aangezien het resultaat afhankelijk is van de bodemvochtigheid.
Verschillende zichtbare indicatoren op uw gewassen of op het grondoppervlak kunnen u waarschuwen voor de staat van verdichting van uw bodem.
De aanwezigheid van aanhoudende plassen aan de oppervlakte (afgezien van kuilen, geulen en gebieden met een oppervlakkige waterafvoer) is een teken van slechte waterinfiltratie als gevolg van bodemverdichting door de banden van uw landbouwmachines.
Weinig beestjes in de grond zijn ook een teken van verdichting. Levende organismen (met name geleedpotigen en regenwormen) zijn immers minder talrijk als de bodem is verdicht.
Tot slot wijst een onregelmatige gewasontwikkeling op structuurverschillen binnen uw perceel. Als er een duidelijk verschil in plantgrootte is tussen de gebieden waar de tractor overheen rijdt en de rest van de akker, of in geval van diepe rijsporen, zijn uw banden waarschijnlijk niet geschikt (verkeerde gebruiksdruk, te grote asbelasting).
U kunt uw diagnose compleet maken door de wortelontwikkeling te bekijken. Als de wortels goed verspreid zijn, betekent dit dat ze tijdens hun groei geen obstakels tegenkomen. Als de wortels echter in een rechte hoek groeien (zonder dat er sprake is van een hard obstakel zoals een steen), betekent dit dat ze de te veel verdichte plekken omzeilen.
Als u een slechte kiemkracht van het zaad constateert, kan dat overigens ook te wijten zijn aan een slechte beluchting van de grond.
Als u een sterke bodemverdichting hebt vastgesteld, is dat niet per se onherstelbaar. Een goed algemeen bodembeheer kan het probleem soms verhelpen (aanpassing van onder meer de teelttechnieken). Maar ook het aanpassen van uw banden is essentieel om verdere bodemverdichting te voorkomen.
De meeste verdichting vindt namelijk plaats wanneer uw landbouwmachines voor het eerst over het veld rijden. Er zijn verschillende oplossingen mogelijk:
Om nog een stap verder te gaan en de winstgevendheid van uw bedrijf te verhogen, bieden de tractorbandenexperts u een gratis en zeer gedetailleerde gids aan waarin de essentiële rol van landbouwbanden voor de productiviteit wordt uitgelegd.
